Osmanlıcadan tərcümə türkə, bunu bilməm,
Gerçək yazıyor gəncəli yainki hənəkdir,
Mümkün iki dil bir-birinə tərcümə amma,
Osmanlıcadan tərcümə türkə, nə deməkdir?

Bunu ötən əsrin əvvəllərində Mirzə Ələkbər Sabir yazıb. Üstündən yüz ilə qədər vaxt keçib və bu taziyanə teleradio şurasının son qərarına hələ də təəccüb edir. Söhbət Şuranın telekanallarımızda yayımlanan türk seriallarının yayımını tərcümə gərəkliliyi üzündən yarımçıq dayandırmasından gedir. Məsələnin iki və bəlkə daha artıq tərəfi var. Ölkədə böyük populyarlıq qazanmış bu serialların keyfiyyət göstəricisi hamıya məlumdur. Seriallar peşəkarlıqla çəkilib və maraqla baxılır. Və kanalların rəqabət reytinqini də bəzən bu seriallar müəyyən edir. Seriallar indiyədək izlənilib anlaşılırdı, bəs indi nədən tərcümə gərəkdi?

Azəri və osmanlıca arasında bu qədərmi dil fərqləri var ki, tərcümə gərəksin?
Üstəlik, türkdilli dövlətlər arasında inteqrasiya məsələləri ilk növbədə dildən başlasa  pismi olar? Bu qərar Ortaq türkcə məsələsində aparılan müzakirələrə bir zərbə deyilmi? Ortaq dlilin süni yox, məhz bu cür əlaqələr ortamında yaranmasına nə söz? Dədə Qorqud türkcəsi bizim danışdığımıza, ya osmanlıların danışdığına yaxındır? Meydan dilçi alimlərindir.

Yox, əgər yenə də dilimizin təmizliyi prinsipi gözlənilirsə, dublyajın orijinaladakı qədər keyfiyyətli olacağına kim təminat verir? Həm də türk laflarını əzbərləyən aktyorlar dublyajda kimi təqlid edəcəklər?

Deyilənə görə teleradio Şurası filmlərin subtitrlərlə verilməsinin də əleyhinədir. Bir faktı xatırladım: ötən ilin sonlarında paytaxtda «Türkiyədən film var» festivalı keçirildi. Festivalda türk kinosunun ən yaxşı nümunələri təqdim olundu. Yalnız filmlərin birini subtitrlərlə veordilər. Bu subtitrlər tamaşaçılara həm də ona görə mane oldu ki, orada yazılanlar nəinki deyilənlərlə üst-üstə düşmürdü, hətta gülüş doğururdu. Tamaşaçıların etirazı ilə subtitrlər ləğv olundu.

Milli tealeradio şurasının israrlı qərarı  serialsevərləri öködən düşmüş piano kimi pəjmürdə etdi. Efirdəsə məzmunsuz və baxımsız yerli seriallardır. Serialsevərlərin günləri yaprak dökümü kimi xəzələ çevrilir. Şura israr edir. Kanallarsa bir növ türk seriallarından nəfəs alır. Nəfəs dərib düşünmək vaxtıdır. Düşünüb daşınmaq da olar.
Bir neçə il əvvəl orta məktəb dərslikləri Türk dili adlanırdı və o kitabın içində dil ağacı var idi. Türk dilləri ailəsinin qruplarını göstərirdi. Bu ağacın altında yaprak dökümü fəslində, bir köşənin sonundayız…

P.S. «Lanet olsun içimdəki əzilmiş insan səvgisinə…» belə deyirdi Muro («Qurdlar vadisi – Pusu» serialı), indi deməsin…