Alpay Azər. Essevari fikirlər
- 21.06.2020
- 0 Şərh
- 11686 Baxış
Prototip
bəzən yazıçını elə yerlərə aparıb çıxarır ki, yazmaqda olduğu əsərin müəyyən
hissəsində həmin prototipə zəng edib demək istəyir ki, sən artıq mənə it zülmü
verirsən, (Ya da əksinə, nə yaxşı ki, Allah səni mənim qabağıma çıxardıb).
***
Yazıçının
öz mətnləri ilə qəribə-intim münasibətləri olur. Bir müddət keçəndən sonra ona
elə gəlir ki, mətn "soyuyur". Xeyir, o, tam "soyumur",
"istidən" "ilığa" keçir, amma mətn heç vaxt tam
"soyumur"....
***
Yazıb
bitirdiyin, amma səni qane etməyən hekayəçün qəfil "təşrif buyuran"
detalın verdiyi həzz məcazi mənada bu dünyanın cənnət həzzidir yəqin.
***
İrihəcmli
bir mətn işləyirəm hal-hazırda. Əsas obrazlardan birinin prototipi, ümumiyyətlə,
olmayıb bu həyatda, amma obraz o qədər canlıdır ki, elə hey təsəvvürümdə özünə
yer almaq istəyir. İstəyir, deyəndə, artıq öz yerini bərkidib də.
***
Yazıçı
mətndə detalın yamaq, yoxsa yerində olan
detal kimi hiss edənə qədər əziyyət çəkir. Tənqidçilərdən biri deyir ki, çağdaş
oxucu mətləbə tez gəlmək istəyir, ona görə tez bitirmək istəyir əsəri. Başqası
sanballı, yəni irihəcmli, epopeya xarakterli əsərlərin yazılmamasından gileylənir.
İndi gəl tap görüm, kim haqlıdı? Görən, sonda onun sifət cizgiləri necə olacaq?
Obrazın şəkli onun iç dünyasını əks etdirəcəkmi?
***
Yazıçının,
- söhbət otuz beş yaşı keçmiş peşəkar yazıçılardan gedir, - öz mətniylə qəribə
münasibətləri olur. Gah elə bilir, şedevr yazıb, sonra mətn ona əla, daha sonra
yaxşı gəlir, bir müddət keçir, zəhləsi gedir öz yazdığından, deyir, bu, nədi
yazmışam, lap sonda özüylə bir növ, ortaq məxrəcə gəlir, deyir, yox, elə də pis
yazmamışam, əsas odur ki, minimal nəsr kriterilərindən yüksəkdədir.
***
Luis
Bunuelin "Burjuaziyanın təvazökar cazibədarlığı" (1974) filmindəki
Byulye Oje, Pazolinin "Mama Roma"sındakı Bruno (Silvana Korsini) ya eləcə də bu yaxınlarda təşəbbüsümlə
bizim tanınmış sənət adamlarının suallarını cavablandıran Fellininin
"Amarkord"undakı Titta (Bruno Zanin) hələ də sağdır. Sonucda mənə elə
gəlir ki, dünyasını dəyişmiş o rejissorlar da bir az sağdılar, tam ölməyiblər
sanki. Mənimçün o dahi rejissorların ölməzliyi hardasa bu faktla bağlıdır.