Marqerit Yursenar (1903. Belçika – 1987. Men ştatı) – Fransız yazıçısı Yursenar Fransa Akademiyasının ilk qadın üzvüdür. Ən məşhur əsəri Roma imperatoru Publiy Eliy Trayan Adriandan bəhs edən "Adrianın qeydləri” (1951) romanıdır. "Aleksis və ya bihudə mübarizənin kitabı” (1938), "Axırıncı xeyirxahlıq” (1939), "Fəlsəfə daşı” (1968) və başqa romanların müəllifidir.

Yarpaq.az oxucularına Yursenarın "Şərq hekayələri” silsiləsindən "Vanq-Fo necə xilas oldu” hekayəsini təqdim edir:

 

 

Qoca rəssam Vanq-Fo ilə tələbəsi Linq Xan imperatorluğunun yollarında irəliləyirdi.

Yavaş gedirdilər, çünki Vanq-Fo gecələr ulduzları, gündüzlər böcəkləri seyr etmək üçün dayanırdı. Yükləri yüngül idi, çünki Vanq-Fo əşyaların görünüşünü özlərindən daha çox sevirdi və fırçalardan, lak və tuş bankalarından, ipək və kağız parçalarından başqa heç bir əşyanı saxlanmağa layiq bilmirdi. Kasıb idilər, çünki Vanq-Fo rəsmlərini bir qab düyü sıyığına dəyişirdi, onun pullardan xoşu gəlmirdi. Tələbə Linq belindəki rəsmlər yığılan torbanın ağırlığı altında əyilmişdi, amma bunu hörmətkəranə şəkildə edirdi, elə bil belində rəsm torbası yox, göyqübbəsini daşıyırdı, çünki bu torba Linqin nəzərində qarlı dağlarla, yaz çaylarıyla, yay gecəsinin aydınlığıyla doluydu.

Linq səhər şəfəqlərini qovalayıb axşam alatoranını əbədiləşdirmək istəyən qoca rəssamla yollara düşmək üçün gəlməmişdi dünyaya. Atası qızıl sərrafıydı, anası isə nefrit alverçisinin qızı. Babası öləndə bütün var-dövlətini oğul doğulmadığı üçün lənətlədiyi qızına qoymuşdu. Linq varlılığın sadəcə bəxti gətirmək hesab edilmədiyi evdə böyümüşdü. Bu evdə böyümək onu qorxacaq etmişdi – o, böcəklərdən, ildırımdan və ölülərin üzündən qorxurdu. Linqin on beş yaşı tamam olanda atası onun üçün ən gözəl qızı seçib aldı. Oğlunu xoşbəxt etdiyini fikirləşmək ataya gecələrin ancaq yatmağa yaradığı yaşda olduğunun kədərini unutdururdu. Linqin arvadı tel kimi incə, süd kimi körpəcə, nəm öpüş kimi şirin, göz yaşı kimi duzlu idi. Toydan sonra Linqin valideynləri ona daha bir yaxşılıq edib öldülər, Linq qızıla bələnmiş evdə daim gülümsəyən gənc arvadı və hər bahar çəhrayı çiçəklər açan ərik ağacıyla baş-başa qaldı. Linq arvadını heç vaxt çirklənməyən güzgünü və ya adamı daim bəlalardan qoruyan talismanı sevdiyi kimi təmiz qəlblə sevirdi. Dövrün tələbinə uyğun olaraq axşamlar çayxanalara gedir, akrobat və rəqqasələrə pul paylayırdı.

Bir axşam meyxanada Vanq-Fo ilə bir stolda oturdu. Qoca hansısa sərxoşun rəsmini çəkə biləcək qədər içmişdi; əliylə içki parçının arasındakı məsafəni ölçmək istəyirmiş kimi başını əymişdi. Düyü arağı susqun qocanın dilini açmışdı, Vanq o gecə elə danışırdı ki, elə bil susqunluq divar idi, sözlər isə onu rəngləmək üçün rənglər. Linq qoca rəssamın sayəsində içkinin təsirindən qızarmış sərxoş üzlərin gözəlliyini, süfrənin üstünə dağılmış, çiçək ləçəklərini xatırladan çaxır ləkələrinin heyranedici çəhrayılığını görmüşdü. Külək pəncərəni çırpdı, yağış damcıları içəri düşməyə başladı. Vanq-Fo ildırım ziqzaqını Linqə göstərmək üçün ona tərəf əyildi və Linq daha ildırımdan qorxmadı.

Linq qocanın hesabını ödədi və Vanq-Fonun nə pulu, nə də gedəcəyi yeri olmadığı üçün, onu öz evinə dəvət etdi. İkilikdə yola düşdülər. Getdikcə Linqin əlindəki fənər yerdəki gölməçələrdə əks edir, parlaq alovla oynaşırdı. O gecə Linq təəccüblə kəşf etdi ki, evinin divarları zənn etdiyi kimi qırmızı yox, çürüyən portağal rəngindədir. Həyətdə indiyəcən fikir vermədiyi kol gördü və onu saçını qurudan qadına oxşatdı. Evin dəhlizində divarın çatlağından çıxıb əminsiz addımlarla irəliləyən qarışqanı müşahidə etdi və Linqin bu varlıqlara qorxusu öz-özlüyündən buxarlanıb havaya uçdu. Onda Vanq-Fonun ona təzə ruh bəxş etmək üçün peyda olduğunu başa düşdü və hörmət əlaməti olaraq ona ata-anasının öldüyü otaqda yer açdı.

Vanq-Fo uzun illərdi ki, söyüd ağacının altında ud çalan şahzadə rəsmi çəkməyi arzulayırdı. Amma o, heç bir qızda arzuladığı səmavi gözəlliyi tapa bilmirdi. Linq isə qadın olmadığı üçün bu obrazı canlandıra bilərdi. Sonra Vanq-Fo hündür sərv ağacının altında ox atan şahzadə oğlandan söz açdı. Amma o şahzadəni canlandıracaq cavan hardaydı? Onda Linq həyətdəki ərik ağacının altında arvadına modellik etdirdi. Sonra Vanq-Fo onu qürub buludlarının fonunda pəri kimi çəkdi və Linqin arvadı ağladı, çünki bu ölümə işarə idi. Linqin ondansa Vanqa-Fonun rəsmlərinə daha çox bağlandığını görən arvadının üzü yay yağışı və isti külək altında yanan gül kimi gündən-günə soldu. Bir səhər onu çəhrayı çiçəklər açmış ərik ağacının budağından asılmış şəkildə tapdılar. Özünü asdığı şərfin ucu külək vurduqca dalğalanan saçlarına qarışmışdı. O, qədim şairlərin vəsf etdiyi gözəllər qədər saf idi. Vanq-Fo axırıncı dəfə onun rəsmini çəkdi, çünki ölü üzlərin aldığı yaşıl rəngdən xoşu gəlirdi.

Linq onun üçün rəngləri qarışdırdı. Bu iş o qədər diqqət tələb edirdi ki, arvadı üçüç alamaq Linqin yadından çıxdı.

Linq müəllimi üçün qərb ölkələrindən gətirilən rəngləri almaq üçün bir-biri nökərlərini, nefrit əşyalarını, fəvvarədəki balıqları satmağa başladı. Evdə heç nə qalmayanda onlar oranı tərk etdilər və Linq keçmiş həyatının qapılarını bağladı. Vanq- Fo artıq şəhərdə qalmaqdan yorulmuşdu, çünki burdakı üzlərin hamısı artıq onun üçün adiləşmişdi və onlar Xan imperatorluğunu dolaşmaq üçün yollara düşdülər.

Şöhrətləri kəndlərə, qala qapılarına, gecə vaxtı sərgərdanların daldalandığı karvansaralara özlərindən tez çatırdı. Deyirdilər ki, Vanq-Fo fırçasının axırıncı toxunuşuyla rəsmlərə can verə bilir. Kəndlilər qoyun iti çəkməsi üçün ona yalvarırdı, varlılar ondan əsgər rəsmləri istəyirdi. Rahiblər Vanq-Fonu müdrik kimi qəbul edirdi, sadə adamlar isə onu cadugər hesab edirdilər. Bu fikir ayrılıqları Vanq-Fonu sevindirirdi, çünki bunun sayəsində üzlərdəki hörməti, minnətdarlığı və qorxunu görə bilirdi.

Linq yemək üçün dilənir, müəlliminin vaxtlı-vaxtında yatıb-durmağının qeydinə qalır, yatmağından istifadə edib onun ayaqlarını ovuşdururdu. Səhər tezdən, hələ müəllimi yuxudan durmamış gedib ağaclıqların arasında gizlənən mənzərələri axtarırdı. Axşamlar müəllimi yorulub fırçaları yerə atanda onları bir-biri yığırdı. Vanq-Fo kədələnib artıq qocaldığını deyəndə Linq qoca palıdın gövdəsini göstərirdi. Vanq şənlənib zarafatlaşmağa başlayanda isə, hörmətlə özünü qulaq asırmış kimi göstərirdi.

Bir gün axşam vaxtı imperatorluq paytaxtının yaxınlığına çatdılar. Linq Vanq-Fo üçün yatmağa yer tapdı. Qoca köhnə parçaya bürünüb uzandı, Linq isə onu isitmək üçün yanında uzanıb ona qısıldı, çünki bahar hələ təzə gəlmişdi, döşəmə hələ buz kimi soyuq olurdu. Səhər tezdən karvansaranın divarları ağır addımlardan silkələndi. Karvansara sahibinin qorxmuş pıçıltıları və varvarların dilində əmrlər qışqıran səs eşidildi. Linq axşam müəllimi üçün düyü sıyığı oğurlamışdı, buna görə qorxudan titrəməyə başladı, elə bildi onun dalınca gəliblər. Fikirləşdi ki, onu tutsalar, müəllimi tək qalacaq və ona növbəti çaydan keçməyə heç kim kömək etməyəcək.

Əllərində fənər tutan əsgərlər içəri girdi. Rəngli kağızda əks edən fənər əsgərlərin dəmir papaqlarına düşüb qırmızı, mavi rəngdə əks edirdi. Yayları çiyinlərində titrəyirdi və ən vəhşiləri səbəbsiz yerə qışqırırdı. Ağır əllər Vanq-Fonun peysərindən yapışdı. Vanq-Fo fikir verdi ki, əsgərin qolçaqlarının rəngi geyiminin rənginə uyğun deyil.

Vanq tələbəsinə söykənib dolanbac yollarda ilişə-ilişə əsgərlərin dalınca getməyə başladı. Yoldan keçənlər şübhəsiz ki, başları vurulmağa aparıldan bu iki nəfərə baxa-baxa gülürdülər. Əsgərlər Vanqın sualına gülüşlə cavab verirdilər. Müəllimin qandallanmış əlləri ağrıyırdı, Linq isə ona baxaraq gülümsəyirdi. Bu gülümsəmə Linqə görə ağlamağın daha incə formasıydı.

Onlar bənövşəyi divarları gün ortasında qürub səmasının bir parçası kimi görünən imperator sarayına girdilər. Əsgərlər Vanq-Fonu formaları ilin vaxtlarını, ölkələri, qadın və kişini, uzunömürlülüyü və hakimiyyət rəmzlərini simvolizə edən saysız-hesabsız kvadratşəkilli və dairə zallardan keçirtdilər. Hər hansı bir notu səsləndirən qapılar özləri açılırdı, qapılar elə quraşdırılmışdı ki, sarayda şərqdən qərbə getsən bütün qammanı eşidirdin.

Saraydakı hər şey üstinsan hakimiyyətini təlqin edirdi və hiss olunurdu ki, burda verilən ən kiçik hökmlər də dədə-baba müdrikliyi kimi qəti və dəhşətli olur. Nəhayət hava azaldı, ətrafa işgəncə edilən adamın da səsini çıxartmağa cəsarət edə bilməyəcəyi qədər sükut çökdü. Xədim pərdəni qaldırdı, əsgərlər qadın kimi titrəməyə başladılar, bir neçə nəfər Göy Oğlunun taxtda oturduğu zala daxil oldu.

Mavi mərmər sütunların dəstəklədiyi otağın divarları yox idi. Mərmər sütunlardan o tərəfə bağ uzanırdı, bağda okeanın o tayından gətirilmiş çiçəklər əkilmişdi, amma bu çiçəklərin ətri yox idi – şirin ətirlərin Səmavi Əjdahanı meditasiyadan ayıracağından qorxurdular. Onun düşüncələri səssizlik içində üzdüyü üçün bağa quş da buraxmırdılar, hətta bağdakı arıları da qovmuşdular. Döyüş meydanlarındakı it leşlərinin və əsgər cəsədlərinin üstündən əsək külək imperatora toxuna bilməsin deyə nəhəng divar bağı o biri dünyadan ayırırdı.

Səma Hökmdarı nefrit taxtda oturmuşdu, hələ iyirmi yaşının olmasına baxmayaraq əlləri qoca əlləri kimi qırış-qırışdı. Onun paltarı qışı xatırladan mavi və yazı xatırladan yaşıl rəngdəydi. Üzü göyçək idi, amma ancaq ulduzları və göyün ənginliyini əks etdirmək üçün çox hündürdən asılan güzgü kimi laqeyd idi. Sağ tərəfində Əksiksiz Zövqlər naziri, sol tərəfində isə Qazanılmış Əzablar məsləhətçisi dayanmışdı. Taxtaın qabağında cərgəylə dayanan əyanlar onun dodaqlarından çıxan ən adi sözü də yadda saxlamaq üçün qulaq kəsildiyinə görə, o astadan danışmağa adət etmişdi.

- Səmavi Əjdaha! – Diz üstə çökən Vanq-Fo dedi. – Qocayam, kasıbam, zəifəm. Sən yay kimisən, mən qış kimi. Sənin On Min ömrün var, məndə cəmisi biri, o da axıra çatmaq üzrədir. Sənə nə etmişəm? Heç vaxt sənin pisliyin üçün heç nə etməyən əllərimi bağlayıblar.

- Mənə nə etdiyini soruşursan, qoca Vanq-Fo? – İmperator dedi. Səsi o qədər məlahətli idi ki, eşidən adam ağlamaq istəyirdi. İmperator nefrit taxtın parıltısından dəniz bitkiləri rənginə çalan əlini qaldırdı. Onun uzun barmaqlarına valeh olan Vanq-Fo haçansa imperatorun və ya onun yaxınlarından kiminsə pis şəklini çəkib-çəkmədiyini xatırlamağa çalışdı. Amma çətin ki. Çünki Vanq-Fo paytaxtdansa kəndlərə, şəhər mərkəzlərindənsə şəhərətrafı meyxanalara daha çox üstünlük verirdi.

- Mənə nə etdiyini soruşursan? – İmperator incə boynunu qocaya tərəf uzadıb təzədən soruşdu. – Deyəcəyəm. Amma başqalarının zəhəri bizim bədənimizə cəmisi doqquz yoldan axa bildiyinə görə sənə günahını göstərmək üçün həyatımı danışıb yaddaşımın otaqlarından keçirtməliyəm. Atam sənin əsərlərindən ibarət kolleksiyanı sarayın ən gizlin otağına yerləşdirmişdi, çünki inanırdı ki, o rəsmlərdəki simalar cahil gözlərdən uzaq saxlanmalıdır. Mən həmin otaqlarda böyümüşəm, Vanq-Fo, məni tənhalıq içində böyüdüblər. İnsan ruhunun palçığı saflığıma sıçramasın deyə məni gələcəkdə təəbəm olacaq kütlədən uzaq tutublar, hətta kölgələri üstümə düşməsin deyə heç kimi kandarıma da yaxın buraxmayıblar. Mənə xidmət üçün saxlanılan bir neçə qoca nökər də yanıma çox az gəlirdi, saatlar kor çəmbər üzrə bir-birini qovurdu, rəsmlərindəki rənglər sübh şəfəqlərində canlanır, axşam alatoranında solurdu. Yuxum gəlməyən gecələrdə rəsmlərinə baxırdım, beləcə, on il hər gecə rəsmlərinə baxdım. Gündüzlər hər ilməsini əzbərlədiyim xalçanın üstündə oturub əllərimi sarı ipəyə bürünmüş dizlərimin üstünə qoyub gələcəkdə məni gözləyən həzzləri fikirləşirdim. Dünyanı və dünyanın mərkəzində yerləşən Xan imperatorluğunu ovcumun içi kimi təsəvvür edirdim. Ətrafda dəniz dalğalanırdı, daha uzaqda isə dağlar ucalırdı. Bunları daha rahat təsəvvür etmək üçünsə sənin rəsmlərinə müraciət edirdim. Sən məni çox şeyə inanmağa məcbur etdin. Dünyanı başqa cür təsəvvür etdim.

On altı yaşımda məni dünyadan təcrid edən qapılar açıldı, buludlara baxmaq üçün sarayın eyvanına çıxdım, amma sənin rəsmlərindəki buludlar qədər gözəl deyildilər. Səfərə çıxdım, palçıqlı və daşlı yollarla imperatorluğun hər tərəfini gəzdim, amma sənin təsvir etdiyin, içində işıldaböcəklərə oxşayan qızların gülüşdüyü bağçalara rast gəlmədim. Sahili əhatələyən sərt qayalar məni okeandan soyutdu, işgəncə verilənlərin qanı sənin rəsmlərindəki qədər qırmızı deyildi, kəndlərdə qurd-quş düyü tarlalarının gözəlliyinə dalmağıma mane oldu, canlı qadınların bədəni kəsilmiş ət kimi ürəyimi bulandırdı, əsgərlərimin gülüşləri zəhləmi tökdü. Sən mənə yalan danışmışdın, Vanq-Fo, qoca yalançı! Dünya – dəli rəssamın boşluğa necə gəldi atdığı və bizim ömür boyu göz yaşlarımızla təmizləməyə çalışdığımız ləkələrdən ibarətdi. Xan imperatorluğu ən yaxşı ölkə deyil, mən də ən yaxşı imperator deyiləm. Hökmdarlıq etməyə layiq olan yeganə imperiya sənin Min Döngədən və On Min rəngdən sonra gedib çatdığım imperatorluqdur, qoca Vanq. Təkcə sən əsrlər boyu zirvəsindəki qarların əriməyəcəyi dağlara və heç vaxt solmayacaq nərgizlərin açdığı çöllərə hakimsən. Sən məndə hakim olduğum şeylərə qarşı ikrah, hakim olmayacağım şeylərə qarşı isə iştah yaratmısan, buna görə sənə necə cəza verəcəyimi fikirləşmişəm, Vanq-Fo. Səni heç kimin çıxarta bilməyəcəyi zindana salacağam, ordan çıxış yolu tapa bilməyəcəksən. Sənin gözlərini çıxartacaqlar. Çünki sənin gözlərin, Vanq-Fo, öz imperatorluğuna daxil olduğun sehrli qapılardır. Əllərin də imperatorluğuna aparan on keçidli iki yol olduğu üçün, onları da kəsəcəklər. Dediklərimi başa düşdün, qoca Vanq-Fo?

Tələbə Linq hökmü eşidən kimi kəmərindəki korşalmış bıçağı çıxartıb imperatora hücum etdi. İki əsgər onu tutdu. Göyün Oğlu gülümsəyib dedi:

- Qoca Vanq-Fo, səndən bir də ona görə zəhləm gedir ki, özünü sevdirməyi bacarırsan. Öldürün bu iti.

Qanı müəlliminin paltarını batırmasın deyə Linq qabağa tullandı. Əsgərlərdən biri qılıncını çəkdi və Linqin başı qoparılmış çiçək kimi boynundan aralandı. Nökərlər Linqin meyidini sürüdüb apardılar və Vanq-Fo tələbəsinin yaşılımtıl döşəmədə qalan qırmızı qanına baxdı.

İmperatorun əmriylə iki xədim Vanq-Fonun gözlərini sildi.

- İndi mənə qulaq as, qoca Vanq-Fo, - imperator dedi, - gözlərini də sil, indi ağlamaq vaxtı deyil. Gözlərin açıq qalmalıdır, onsuz da işığı zəif görür, onu da göz yaşlarınla bulandırmağa çalışma. Axı səni sadəcə səndən intiqam almaq üçün öldürmək istəmirəm, həm də əzablarını görmək istəyəcək qədər qəddar deyiləm. Məndəki rəsmlərin arasında bir mənzərə var, o mənzərədə dağlar çayda və dənizdə əks edir, sözsüz ki, mənzərə balacalaşdırılmış şəkildədir, amma həqiqisindən daha aydın görünür, elə bil şüşə kürənin üstündə çəkilib. Amma bu rəsm tamamlanmayıb, Vanq-Fo, bu şedevr yarımçıqdı. Çox güman, kimsəsiz vadidə yerini rahatlayıb bu rəsmi çəkəndə uçan bir quş və ya quşun dalınca qaçan uşaq diqqətini yayındırıb. Quşun cikkiltisi və ya uşağın çəhrayı yanaqları sənin nəzərini özünə cəlb edib və sən bu mənzərəni unutmusan. Sən nə dənizin dalğalarını, nə də sahildəki qayaların mamırlarını tamamlamısan. Vanq-Fo, istəyirəm ki, bu günün sənə bağışladığım qalan hissəsini o rəsmi tamamlamağa həsr edəsən, istəyirəm ki, o rəsm ömür boyu içində yığılan sirri o rəsmə köçürdəsən. Tezliklə bədənindən ayrılıb yerə düşəcək əllərinin titrəməyəcəyinə şübhə etmirəm, sonsuzluq fırçanın bədbəxt toxunuşlarıyla ipək parçaya köçəcək. Tezliklə itirəcəyin gözlərinin də insan hisslərinin sərhədlərində hansısa əlaqəni görə biləcəyinə şübhə etmirəm. Mənim fikrim budur, qoca Vanq-Fo, bunu sənə etdirməyə gücüm də çatar. Əgər imtina etsən, onda səni kor etməmişdən qabaq bütün rəsmlərini gözünün qabağında yandırmağı əmr edəcəyəm, uşaqları öldürülmüş, nəsli kəsilməyə məhkum ata kimi qalacaqsan. Amma, istəsən, təklifimin sənə lütfüm olduğunu fikirləş: axı ömür boyu sığalladığın tək sevgilinin rəsm çəkdiyin ipək parçalar olduğunu bilirəm. Ömrünün qalan saatlarında sənə fırça və rəng vermək, edama məhkum olunana fahişə vermək kimi bir şeydir.

İmperator barmağını tərpətdi və iki xədim hörmətlə Vanq-Fonun təkcə dənizlə göyüzünü çəkdiyi yarımçıq rəsmi gətirdi. Vanq-Fo göz yaşlarını silib gülümsədi, çünki bu rəsm ona cavanlığını xatırlatmışdı. Bu rəsmdə Vanq-Fonun artıq itirdiyi bakir ruh vardı, amma həm də onda nəsə çatmırdı. Çünki Vanq-Fo bu rəsmi çəkəndə dağları və dənizdə çimən qayaları hələ kifayət qədər seyr etməmişdi, hələ gün batımının kədərinə lazımi qədər hakim olmamışdı. Nökərin ona uzatdığı fırçalardan birini seçib dənizin üstünə mavi şırımlar çəkməyə başladı. Ayaqlarının yanında oturmuş xədim rəngləri qarışdırırdı, amma bunu çox da yaxşı bacarmırdı. Vanq-Fo tələbəsi Linqin yoxluğunu hiss etdi və onun üçün kədərləndi.

Vanq dağın üstündəki buludun ucunu çəhrayıya rəngləməyə başladı. Sonra dənizin üstünə balaca qırışlar çəkdi, bu qırışlar dənizin sakitliyini daha qabarıq nəzərə çarpdırırdı. Nefrit döşəmə qəribə şəkildə nəmlənməyə başladı, amma Vanq-Fo işə elə aludə olmuşdu ki, suyun içində işlədiyinin fərqinə varmadı.

Rəssamın fırçasından əmələ gələn qayıq artıq rəsmin bütün ön planını tutmuşdu. Ürək döyüntüsünü xatırladan yeyin avar səsləri uzaqdan eşidilməyə başladı. Səs getdikcə yaxınlaşıb bütün zalı doldurdu, sonra kəsildi və qayıqçının havada saxladığı avarlardan su damcılamağa başladı. Vanqın gözlərini çıxartmaq üçün qızdırılan dəmir çoxdan soyumuşdu. Su çiyinlərinə qədər qalxsa da, ədəb xatirinə hələ də yerindən tərpənməyə saray əyanı təkcə barmaqlarının ucuna qalxmaqla kifayətləndi. Nəhayət, su imperatorun ürəyinə qədər qalxdı. Ortaya elə dərin sükut çökmüşdü ki, hətta göz yaşlarının suya necə düşdüyünü də eşitmək olurdu.

Hə, bu Linq idi. O öz paltarındaydı, paltarın qolu süzülmüşdü, Linq səhər əsgərlər gəldiyi üçün onu tikməyi çatdırmamışdı. Bircə boynuna qəribə qırmızı şərf dolamışdı.

Vanq-Fo işdən ayrılmayaraq mehribanlıqla ona dedi:

- Elə bilirdim sən ölmüsən.

- Siz sağ olduğunuz müddətdə necə ölə bilərəm?

O, müəllimin qayığa minməyinə kömək etdi. Yaşıl nefrit suda əks edirdi, elə bil qayıq mağaranın içindən keçirdi. Saray əyanının saçları suyun üstündə ilan kimi qıvrılırdı, imperatorun başı isə suzanbağı kimi dalğalarda üzürdü.

- Bax, - Vanq-Fo kədərlə dedi, - bu bədbəxtlər ölüb gedəcəklər, ya da artıq ölüblər. Dənizdə imperatoru boğa biləcək qədər suyun olduğuna şübhə etmirdim. İndi nə edək?

- Heç nəyin fikrini çəkmə, müəllim, - Linq pıçıldadı. – Tezliklə hamısı quruya çıxacaq və heç vaxt heç biri paltarlarının islandığını da xatırlamayacaq. Bircə imperatorun ürəyində dənizin kədəri qalacaq. Bu adamlar rəsm əsərində yoxa çıxmaq üçün yaranmayıblar. – Və əlavə etdi. – Dəniz gözəldir, külək bizə yoldaşlıq edir, dəniz quşları özlərinə yuva qurur. Bütün dənizlərdən o tərəfdə olan ölkəyə gedək.

- Gedək, - qoca rəssam dedi.

Vanq-Fo sükan arxasına keçdi, Linq avarları işə saldı. Suya çırpılan avarların səsi yenə bütün zalı doldurdu. Ürək döyüntüsünü xatırladan səs.

Su get-gedə azalmağa başladı, mərmər sütunlar yenə üzə çıxdı. Tezliklə nefrit döşəmədə adda-budda gölməçədən başqa heç nə qalmadı. Saray əyanının paltarları da qupquruydu, təkcə imperatorun ətəyində bir az dəniz köpüyü qalmışdı.

Vanq-Fonun tamamladığı rəsm alçaq stolun üstündəydi. Ön planda qayıq görünürdü. Qayıq getdikcə uzaqlaşır, dənizin səthində köpüklü iz buraxırdı. Qayıqdakı iki nəfərin üzünü ayırd etmək mümkün olmasa da, Linqin qırmızı şərfinin və qoca rəssamın saqqalının külək vurduqca tərpəndiyini seçmək olurdu.

Suya dəyən avarların səsi uzaqlaşdı, sonra tamam kəsildi. İmperator şəkilin üstünə əyilib əlini gözünün üstünə qoydu, artıq gün batımında nöqtə boyda görünən qayığın dalınca baxdı.

Nəhayət qayıq dənizin girəcəyini tutan iri qayanın dalında görünməz oldu, buraxdığı köpüklü iz də silindi, rəssam Vanq-Fo ilə tələbəsi Linq Vanq-Fonun elə indicə tamamladığı nefrit rəngli dənizin ənginliklərində əbədiyyən yoxa çıxdı.

 

 

Tərcümə: Həmid P.